Bakeliet wordt vaak gezien als de allereerste 100% kunststof. Het is rond 1907 ontdekt door Leo Baekeland, een in België geboren Amerikaan. Als merk werd Bakelite in Duitsland op 22 mei 1909 gedeponeerd. Octrooi werd verleend op 7 december 1909. Baekeland was medeoprichter van het Duitse bedrijf Bakelite GmbH, dat begon met de commerciële productie van Bakeliet. Baekeland had de opkomende elektro-industrie op het oog, waar dringend behoefte bestond aan een goedkoper isolatiemateriaal dan porselein. Tot de jaren 20 werden elektrische componenten veelal gemaakt van marmer, messing, hout of porselein. Maar hout is brandbaar, metalen geleiden elektriciteit, en marmer en porselein breken gemakkelijk. Spoedig werden van bakeliet ook allerlei andere soorten producten gemaakt. Andere data uit de geschiedenis zijn:
- 1914 Western Electric start de productie van telefoontoestellen
- 1916 Kodak begint de productie ‘Brownie’ fotocamera
- 1923 In Nederland begint Philips de productie van bakeliet in Eindhoven met de handelsnaam PHILITE.
- 1930 Hazemeyer in Hengelo deponeert de naam Hajaliet en start de productie van schakelmateriaal
- 1951 Philips start met de productie van bouwbeslag
Eigenschappen
Bakeliet vervormt niet door warmte, maar dat maakt het zelfs harder. Breken van het materiaal kan dan wel gebeuren. Bakeliet beschikt over een hoog vermogen van elektrische isolatie, chemische resistentie en betrekkelijk grote werktuigelijke stevigheid. Soms wordt 5-10% chrysotiel (witte asbest) gemengd met bakeliet om de slijtvastheid en het isolatievermogen te vergroten. Enkele andere eigenschappen:
- Zeer hoge vorm- en slijtvastheid
- Bestand tegen hoge temperaturen en brandt bijna niet
- Weerstaat veroudering goed
Productiewijze
De gebruikelijke fabricagewijze is dat bakelietpoeder onder een druk van tenminste 15 ton en bij hoge temperatuur gedurende 3 a 4 minuten in geharde stalen matrijzen wordt geperst tot de gewenste vorm. Daarna laat men het product in een mal een aantal minuten afkoelen. Andere fabricagewijzen zijn (spuit)gieten, opschuimen of lamineren.
Toepassingen
Voorwerpen die vroeger van bakeliet werden gemaakt, zoals de ouderwetse telefoon van jaren terug, krijgen inmiddels waarde als antiek. Het retro uiterlijk van oude bakelieten producten is bij veel mensen in trek. Bakeliet heeft daarnaast onder meer de volgende toepassingen:
- isolator voor stroomleidingen
- handvatten van voorwerpen die heet kunnen worden
- muziekinstrumenten
- scheerattributen
- behuizingen van elektrische apparaten
- producten gebruikt in toiletten
- schakelaars en stoppen